Rękodzieło to szeroki termin, który zazwyczaj przyjmowany jest na określenie wielu zróżnicowanych pod względem techniki i formy, nieporównywalnych prac plastycznych. Dzieła ludzkich rąk i wyobraźni, wiedzy i umiejętności. Różnie wartościowane zawsze są przecież ważnym świadectwem zmagań twórcy z materią, przezwyciężania własnych ograniczeń, schematów myślenia i rutyny działania. W takim ujęciu niewątpliwie zasługują nie tylko na dokumentację, ale i na eksponowanie, uważne zainteresowanie animatorów kultury: zwłaszcza w czasach, które zdają się być "naznaczone" niwelującą wszelki indywidualizm technicyzacją i masowością wytwórczości. Etnografia, poza wartościami artystycznymi, dostrzega jeszcze jeden, niezwykle istotny, walor tych prac - ich użyteczność. Tradycyjna kultura ludowa nie znała idei "sztuki dla sztuki". Każda, nawet najpiękniejsza, rzecz powstawała przede wszystkim z myślą o jej zastosowaniu. Stąd też na szczególne uznanie zasługują te dzieła, które oznaczają powrót do zapomnianych rzemiosł lub też są próbą dopełnienia obrzędowości rodzinnej. Haftowane portrety małżeńskie, portrety znajomych i przyjaciół, odnotowane nicią na kanwie daty ślubu, chrztu i miejsca, gdzie dokonały się te ważne dla społeczności wydarzenia: nawet waga nowonarodzonego. Jakże bliskie są tu związki z zarzuconą już tradycją pamiątkowych, malowanych i haftowanych obrazów często dopełnionymi sentencjami, które towarzyszyły kolejnym pokoleniom wzrastającym w rodzinnym domu, ze zwyczajem przesyłania bliskim pamiątek z podróży, pielgrzymki czy służby wojskowej. Obok nich plecione z korzeni sosny kosze. Część spośród nich i dziś mogłaby posłużyć do uformowania bochenka chleba. I niezwykle przemyślane w formie, często nowatorskie w ujęciu, ale wciąż inspirujące się dawną sztuką ludową rzeźby. Rzeczy piękne i użyteczne.

Elżbieta Berendt