|
|
| DZIERŻONIÓW | |
|
|
| Ceremonia uroczystej prezentacji oznakowania cmentarza żydowskiego w Dzierżoniowie - 20.02.2024. | |
|
Z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z lokalnymi partnerami organizują trzecią edycję uroczystych prezentacji oznakowań cmentarzy żydowskich. Nowe oznakowania są prezentowane w siedmiu województwach: małopolskim, śląskim, kujawsko-pomorskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, dolnośląskim, lubuskim. „Dla społeczności żydowskiej cmentarze mają ogromne znaczenie. Nekropolia żydowska stanowiła kamień węgielny każdej gminy. Uzyskanie zgód na urządzenie cmentarza było definitywnym ugruntowaniem jej istnienia. To akt o większej sile niż przywilej osiedleńczy czy nawet budowa synagogi” – podkreślił Zygmunt Stępiński, dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Szanowni Państwo, Tragiczny los, jaki spotkał Żydów całej Europy, dotknął również miejsca kultu religijnego. Masowym mordom dokonywanym przez niemieckich nazistów w czasie II wojny światowej towarzyszyły dewastacje synagog i miejsc pochówku. Wiele z tych, które ocalały, ulegało dalszej dewastacji za przyzwoleniem władz PRL. Podstawowym imperatywem jest to, aby miejsca takie jak to, były szanowane, tak jak szanowane są miejsca pochówku innych religii. Mając to na względzie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęło projekt „Oznakowanie cmentarzy żydowskich w Rzeczpospolitej Polskiej". Zakłada on identyfikację wszystkich cmentarzy na terytorium dzisiejszej Polski oraz wprowadzenie ujednoliconej formy ich oznaczania. Projekt ten od kilku lat realizowany jest przez Narodowy Instytut Dziedzictwa ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Realizację tego zadania poprzedziły zmiany prawne uniemożliwiające obrót cmentarzami przez samorządy, nowe kryteria wpisu do rejestru zabytków oraz Porozumienie w sprawie standardów zachowania i upamiętniania cmentarzy żydowskich na terenie Rzeczpospolitej Polskiej z 2018 r., zawarte pomiędzy Generalnym Konserwatorem Zabytków, Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich Rzeczpospolitej Polskiej oraz Naczelnym Rabinem Rzeczpospolitej Polskiej. Każdy spośród prawie 1200 cmentarzy żydowskich zachowanych na terenie dzisiejszej Polski to odrębna historia - rodzin, gmin, miast. Dziś spotykamy się, by przypomnieć o losach społeczności żydowskiej Dzierżoniowa, której obecność odnotowano już w końcu XIII wieku. Kres jej istnieniu położyły represje od 1935 roku, ucieczka z nazistowskich Niemiec, deportacja do gett i Zagłada. Po wojnie do miasta przyjeżdżali Żydzi, którzy przetrwali Zagładę, głównie repatrianci z ZSRR oraz z terenów Polski. W latach 1945-1950 Dzierżoniów stał się prężnym ośrodkiem życia żydowskiego. Kolejne fale emigracji spowodowały drastyczny spadek jej liczebności, jednak społeczność żydowska, choć niewielka, istnieje do dzisiaj, współtworząc dalszy ciąg historii Żydów w Dzierżoniowie. Mimo widocznych zniszczeń cmentarze żydowski w Dzierżoniowie jest nadal miejscem wiecznego spoczynku wyznawców Judaizmu jak i świadectwem obecności wielusetletniej obecności społeczności żydowskiej na terenie Dolnego Śląska. W wyniku współpracy Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Gminy Wyznaniowej żydowskiej we Wrocławiu oraz społeczności żydowskiej Dzierżoniowa w styczniu 2024 cmentarz został oznaczony pamiątkową tablica w ramach programu Oznakowanie cmentarzy żydowskich na terenie RP. Z wyrazami szacunku dr hab. Katarzyna Zalasińska Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Po 1945 r. Dzierżoniów był jednym z głównych skupisk ludności żydowskiej na Dolnym Śląsku. Mieściła się tu pierwsza siedziba Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego koordynująca działania na rzecz Żydów dla całego województwa dolnośląskiego. Intensywnie rozwijało się życie kulturalne, społeczne, polityczne i gospodarcze. Ale początki cmentarza żydowskiego w Dzierżoniowie sięgają roku 1817. Obecnie nekropolia składa się z dwóch części – przedwojennej niemieckiej i powojennej polskiej. A cmentarz nadal pełni funkcje grzebalne dla żydowskich mieszkańców miasta i okolic. |
 |
|||||
 |
 |
 |
|||
|
|
|||||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
Tekst i foto: Kazimierz M. Janeczko Klub GP Dz.II. Więcej informacji o cmentarzu żydowskim w Dzierżoniowie |
|||||
