Bosch Hieronymus, właściwie Jerome van Aeken (ok. 1450-1516), niderlandzki malarz religijny schyłku średniowiecza. Jeden z najbardziej oryginalnych malarzy europejskich wszechczasów, zarówno jeśli chodzi o zawartość myśli, jak i styl. Ceniony za oszałamiającą wyobraźnię i znajomość charakteru człowieka. Pochodził z rodziny malarzy. Żył i tworzył w s’Hertogenbosch w Brabancji (ob. Holandia). Jego twórczość dzieli się na 3 okresy. W okresie młodzieńczym (ok. 1475-1485) tworzył obrazy o mniej skomplikowanej symbolice i uproszczonym rysunku, przedstawiające alegorycznie potraktowane sceny z codziennego życia. Malował też obrazy religijne. W okresie dojrzałym (ok. 1485-1505) malował obrazy przedstawiające apokaliptyczne i halucynacyjne sceny zaludnione setkami drobnych potworkowatych postaci, łączących cechy owadów, zwierząt i ludzi. Obrazy Boscha są jakby moralizatorsko-dydaktycznymi kazaniami i mają często satyryczny wydźwięk. Typowe dla jego malarstwa są postaci grzesznych, zbłąkanych ludzi opętanych przez szatana i zło tkwiące w nich samych, oraz otoczonego przez demony samotnego, sprawiedliwego eremity, który jest wzorem postawy moralnej.  Był wybitnym kolorystą. Zapoczątkował malarstwo rodzajowe w Niderlandach. Oddziałał na rozwój pejzażu. Stworzył własną ikonografię. Wymyka się wszelkim określeniom stylistycznym i typologicznym. Trudność odczytania treści jego obrazów sprawiła, że wiązano niegdyś Boscha z tajnymi heretyckimi sektami czy okultyzmem.
(Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1974)
Św. Jan na Patmos Naigrywanie Tysiącletnie królestwo Tysiącletnie królestwo
Św. Jan na Patmos Naigrywanie Tysiącletnie królestwo Tysiącletnie królestwo
Sąd Ostateczny Sąd Ostateczny Portret Wędrowiec
Sąd Ostateczny Sąd Ostateczny Portret Wędrowiec
Chrystus na krzyżu Jan Chrzciciel na pustkowiu Wóz siana Epifania
Chrystus na krzyżu Jan Chrzciciel na pustkowiu Wóz siana Epifania
Kuszenie św. Antoniego Kuszenie św. Antoniego II Niesienie krzyża Wędrowiec
Kuszenie św. Antoniego Kuszenie św. Antoniego II Niesienie krzyża Wędrowiec
Ukoronowanie cierniem Siedem grzechów głównych Ołtarz epifanii pokłon Ukrzyżowanie Św. Julii
Ukoronowanie cierniem Siedem grzechów głównych Ołtarz epifanii pokłon Ukrzyżowanie Św. Julii


Copyright © 2002, KMJ-net, Kazimierz M. Janeczko